Mklik mączny (Ephestia kuehniella)
Czym jest mklik mączny ?
Mklik mączny jest gatunkiem motyli z rodziny omacnitowatych.
Omacnicowate
Omacnicowate to niewielkie nocne motyle (ćmy). Omacnicowate mają dość długie skrzydła. Ich przednie skrzydła są trójkątne, a tylne zaokrąglone. Rodzina omacnitowatych liczy około 10 000 gatunków motyli, spośród których 300 występuje w Polsce. Obok mklika mącznego najczęściej występującymi przedstawicielami omacnitowatych w Polsce są barciak mniejszy, barciak większy, mklik próchniczek, omacnica prosowianka i omacnica spichrzanka.
Morfologia mklika mącznego
Osobniki dorosłe mklika mącznego są szare. Mają one od 10 do 14 milimetrów długości i od 20 do 25 milimetrów rozpiętości skrzydeł. Czułki mklika mącznego składaja się z 55 członów. Przednie skrzydła mklika mącznego sa szare z niebieskim odcieniem i wąskie. Znajdują się na nich dwie poprzeczne, czarne zygzakowate linie. Skrzydła tylne mklika mącznego są szarobiałe z ciemniejszymi zyłkami i posiadają jasnobrązowe obramowanie. Podczas spoczynku skrzydła mklików mącznych sa dachówkowato złożone wzdłuż tułowia tych owadow.
Odwłok samców mklika macznego jest tępo zakończony, a zakończenie odwłoka samic jest ostre.
Gdzie występuje mklik mączny
Mklik mączny pochodzi z Ameryki Środkowej. Obecnie występuje na niemal całym świecie. Wyjątkiem jest tu Afryka w przypadku której występuje on jedynie na północnym i południowym krańcu kontynentu. Mkilik mączny występuje przede wszytkich w miejscach w których produkowana lub magazynowana jest mąka lub produkty mączne takich jak magazyny, młyny, sklepy i piekarnie.
Co je mklik mączny? – Żerowanie owada
Obok zboża i produktów zbożowych takich jak kasze, mąka i płatki w diecie mklików mącznych znajdują się również rośliny strączkowe, nasiona, suszone owoce, suszone warzywa i grzyby.
Rozwój mklika mącznego.
Jaja mklika mącznego są owalne. Ich wymiary to 0,3 na 0,6 milimetra. Początkowo mają ona barwę białą, ale z czasem brązowieją. Jaja składane są przez samice mklika mącznego pojedynczo. Składane są one nocą i przyklejane do podłoża za pomcą wydzielin z gruczołów szyjnych którymi sa one pokryte. Jaja najczęściej składane są w pęknięciach w ścianach i szczelinach oraz na produktach w których będą żerować larwy lub na ich opakowaniach. Przeciętnie samica składa około 130 jaj niemniej ilość składanych przez samice jaj cechuje się wysokim stopniem zróżicowania i może wachać się od 50 do nawet 500. Ilość składanych jaj rośnie wraz ze spadkiem oświetlenia. Przeciętnie samice składają 15 jaj dziennie. Jaja rozwijają się w temperaturze wynoszącej od 5 do 30 stopni Celsjusza.
Gąsienice mklika macznego opuszczają jaja po upływie około 7 dni. Gąsienice mklika mącznego początkowo są zielonkawo-białe lub żółto-białe. Podczas rozwoju ich barwa zmienia się na brudnobiałą. Gąsienice mklika mącznego osiągaja do 15 milimetrów długości. Głowa, tarczka tułowia oraz nogi gąsienic są brązowe. Na każdym segmencie ciała gąsienicy znajduje się osiem kropek. Jeśli dana gąsienica jest samcem na piątym segmencie jej ciała znajduje się ciemna plamka. Ilość linien gąsienic mklika mącznego podczas rozwoju uzależniona jest od warunków ich życia. Im bardziej niekorzystne są warunki w których odbywa się rozwój gąsiennic mklika mącznegoo tym większa jest liczba ich linien. Może ona wynosić od czterech do nawet dziesięciu. Większa ilość linien przekłada się na dłuższy okres rozwoju. Rozwój gąsienicy mklika mącznego może trwać do 4 miesięcy, choć w sprzyjających warunkach jest on znacząco krótszy. W początkowym okresie rozwoju gąsienice starają się unikać światła. Rozwój gąsienic mklika mącznego odbywa się na produktach na których złożone zostały jaja Larwy mklika mącznego dokonują licznych zniszczeń w produktach w których żerują. Zjadają je, zanieczyszczają odchodami i zawilgacają. Przegryzają i uszkadzają opakowania. Jeśli żerowanie odbywa się na terenie młyna mogą one zatykać przewody maszyn. Ilość pożywnienia, które nie nadaje się do zjedzenia wskutek działalności gąsienic mklików mącznych jest znacząco większa od ilości pożywienia, która jest zjadana przez te owady.
Trwające od ośmiu do pięćdziesięciu dni przepoczwarzenie gąsienic mklika mącznego najczęciej odbywa się wewnątrz opakowań produktów w których odbywało się ich żerowanie lub w szczelinach ściań.
Osobniki dorosłe mkilka mącznego które wyleciały z kokonu są wysokoruchliwe. Żyją one do 10 dni. W tym czasie nie odżywiają się, a jedynie piją wodę. Samice mklików mącznych rozpoczynają poszukiwania partnerów drugiego dnia od przekształcenia się w postać dorosłą. Gotowość samic do rozrodu rozpoznać można po wzywającej pozycji polegającej na wystawieniu tułowia pomiędzy skrzydłami i wyeksponowaniu wydzielajacego feromony gruczołu. Samce mklików mącznych zbliżają się do stojących w takiej pozycji samic z rozłożonymi skrzydłami. Najczęściej zbliżają się oni do nich od tyłu. Zaobserwowano, że tylko w jednym na pięć przypadków zbliżają się oni do nich z innego kierunku. Kojarzenie się mklików mącznych w pary trwa zazwyczaj od 4 do 5 godzin i odbywa się po zmierzchu. Na ilość składanych przez samice mklika mącznego jaj wpływa szereg czynników. Są to między innymi warunki w których nastąpiły gody, stan psychiczny osobników oraz stan ich zdrowia. Na możliwości reprodukcyjne samców w dużym stopniu wpływa stan oświetlenia. Znacząco spadają one przy silnym oświetleniu.
Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju mklika mącznego to temperatura wynosząca 25 stopni Celsjusza i wilgotność powietrza wynosząca 80 %. W idealnych dla rozwoju warunkach trwa on 56 dni. W Polsce najczęściej wystepują 2 lub 3 pokolenia mklika mącznego w ciągu roku, choć w przypadku mklików przebywających w stale ogrzewanych pomieszczeniach może ich być nawet pięć.
Straty powodowane przez mkliki mączne – wyrządzane szkody
Gąsienice mklików mącznych powodują poważne straty w suchym pokarmie wykorzystywanym przez nie do tworzenia oprzędu. Na szczęście straty powodowane przez te szkodniki stale spadają w związku z ciągłym doskonaleniem metod zwalczania tych nocnych motyli. W przypadku zauważenia śladów żerowania mklika mącznego należy wyrzucić całą zainfekowaną przez tego owada żywność ponieważ nie nadaje się ona do spożycia przez ludzi. Duża ilość produkowanej przez larwy przędzy zanieczyszcza ziarno. W przędzy gromadzi się też woda co sprawia, że sprzędzone przez mkliki mączne ziarno sprzyja powstawaniu pleśni.
Jak się pozbyć mklika mącznego ?
Aby zapobiec pojawieniu się mklika mącznego przede wszystkim należy uniemożliwić jego wtargnięcie do wnętrza budynkulub przynajmniej zmniejszyć prawdopodobieństwo jego wtargnięcia. W tym celu należy założyć siatki w oknach oraz uszczelnić drzwi i wentylacje.
Warto zamontować też lampy owadobójcze lepowe. Lampy te przyciągają do siebie osobniki mklików mącznych za pomocą światła ultrafioletowego. Następnie mkliki przyklejaja się do znajdujących się w tych lampach lepów. Lampy owadobójcze powinny zostać zamotowane wewnątrz budynków. Powinny zostac one zamontowane w takim miejscu, aby nie być widoczne z zewnątrz dzięki czemu nie będą one przyciągaćć mklików mącznych ani innych gatunków owadów znajdujących się na zewnątrz budynku, a jedynie te już znajdujące się wewnątrz budynku. Lampy owadobójcze zwalczajace mkliki mączne oraz inne gatunki owadów latajacych stanowia standardowe wyposażenie zakładów produkcyjnych zajmujących się produkcją żywności oraz opakowań do żywności.
Obok lamp owadobójczych lepowych istnieją również lampy owaobójcze razące w których nie ma lepów, a owady zabijane są przez siatkę w któej przebega prąd pod napięciem. Lampy tego rodzaju są gorszym wyborem ponieważ podczas porażeniaowadów przez prąd są one rozrywane na kawałki. Większość z tych kawałków trafia na znajdujące się od lampami tacki, ale niektóre rozsiewane są w okolicach lamp. Jeśli w okolicach lamp znajduje się żywność lub inne produkty może to doprowadzić do jej zanieczyszczenia. Z tego powodu lampy te nie są dobrym wyborem w zakładach zajmujących się produkcją żywności, supermarketach i innych tego typu miejscach.
Mkliki mączne mogą być również zwalczane poprzez fumigacje.
Wybór odpowiedniej metody zwalczania mklików mącznych uzależniony jest od sytuacji panującej w miejscu w którym się one pojawiły. W celu zwalczenia mklików mącznych najlepiej zwrócić się do wyspecjalizowanej firmy DDD, która dopasuje odpowiednią metodę zwalczania mklików mącznych do sytuacji, którą jej pracownicy zastaną na miejscu oraz zwalczy mkliki mączne zaproponowaną przez nich metodą. Wybór metody uzależniony jest od liczebności mklików mącznych oraz od miejsca w którym się one pojawiły.